تاریخچه اجاره نشینی در ایران
آمار مستاجران در ایران از دیرباز شکل گرفته و مربوط به چند سال اخیر نیست. اجاره نشینی یا استیجار، به عنوان یکی از روش‌های انتقال حقوق مالکیت برای استفاده از یک ملک به صورت موقت، در ایران به مدت طولانی مورد استفاده قرار گرفته است.
تاریخچه اجاره نشینی در ایران به دوران قبل از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. در آن زمان، اجاره نشینی در کشور به عنوان یکی از روش‌هایی برای تأمین مسکن برای جمعیت کم درآمد مورد استفاده قرار می‌گرفت. با این حال، اجاره نشینی در این دوران نیز به عنوان یکی از عللی برای فقر و بی‌ثباتی اجتماعی در کشور شناخته می‌شد.
آمار مستاجران و مالکان منزل مسکونی در ایران
پس از انقلاب اسلامی در ایران، مفهوم اجاره نشینی با تغییراتی مواجه شد. در این دوران، با توجه به سیاست‌های تحولی و ایجاد اقتصاد مقاومتی، به مرور زمان محدودیت‌هایی برای قراردادهای اجاره نشینی اعمال شد. از این رو، قراردادهای اجاره نشینی محدود به مدت زمان کوتاه‌تری شدند و در بعضی موارد محدودیت در نوع استفاده از ملک اجاره‌ای وجود داشت.
آمار امروز را در آمارفکت بخوانید.
مستاجری از انتخاب تا الزام
اما در دهه 80، با توجه به نیازهای جدیدی که در جامعه به‌وجود آمد، دولت ایران به دنبال ترویج سیاست‌های مسکن مردمی و پایدار شد. در این راستا، محدودیت‌هایی که برای قراردادهای اجاره نشینی اعمال شده بود، کاهش یافت و این روند منجر به افزایش تعداد افرادی شد که از اجاره نشینی برای تأمین مسکن خود استفاده می‌کردند.
در حال حاضر، اجاره نشینی از یک انتخاب به یک الزام تبدیل شده است که مهم‌ترین عوامل دخیل در ایجاد این وضعیت بی‌ثباتی اقتصاد، افزایش تورم، افزایش شدید قیمت زمین و خانه، افزایش قیمت مصالح و ساخت و ساز و همچنین افزایش میزان تقاضای مسکن در ایران بوده است.
به دلیل افزایش تورم و صعود قیمت‌ها که به طور میانگین سالانه رخ می‌دهد مدت قراردادها عموماً به یک سال کاهش یافته و هرساله مالکان با افزایش قیمت ملک خود، با مستاجران تمدید قرارداد و یا جابه‌جا می‌کنند. همین افزایش سالانه قیمت‌های اجاره باعث ایجاد تورم در اجاره نشینی شده است.
از طرفی اکثر مالکان منازل استیجاری به چشم کسب درآمد به هزینه اجاره نگاه می‌کنند که این امر باعث به‌وجود آمدن بازار در این زمینه شده است. بازار ملک اجاره‌ای هرسال با افزایش قیمت رو به رو است و سیاست‌های دولتی مانند اخذ مالیات از منازل خالی، تغییرات اساسی در قیمت منازل استیجاری به‌وجود نیاورده است.
آمار متوسط اجاره يک متر مربع واحد مسكونی برحسب شهرهای منتخب كشور
آمار مستاجران در ایران
با توجه به آمارهای منتشر شده، تعداد مستاجران در ایران در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. بر اساس آخرین آمار منتشر شده در سال ۱۴۰۰، بیش از ۵۵ درصد از خانوارهای شهری و بیش از ۲۵ درصد از خانوارهای روستایی به عنوان مستاجر در حال زندگی هستند.
کدام استان‌ها بیشترین مستاجر را دارند؟
آمار مستاجران در ایران نشان می‌دهد استان تهران، استان خراسان رضوی و استان فارس به ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم در داشتن بیشترین مستاجران در ایران، قرار دارند. با توجه به آمارهای منتشر شده، استان تهران بیشترین تعداد مستاجر را در ایران دارد. این موضوع به دلیل جمعیت بسیار بالای شهر تهران و افزایش تقاضا برای مسکن در این منطقه است. در واقع، بیشترین تعداد مسکن در ایران نیز در استان تهران قرار دارد.
آمار مستاجران در تهران
با توجه به اینکه جمعیت شهر تهران بسیار بزرگ است و همچنین بیشترین منزل مسکونی در تهران ساخته شده است، تعداد مستاجران در این شهر هم بسیار زیاد است. به طور کلی، بیشتر خانوارهایی که در شهر تهران زندگی می‌کنند، مستاجر هستند. بر اساس آمار و ارقام منتشر شده در سال ۱۴۰۰، تقریبا ۷۰ درصد از خانوارهای شهر تهران به عنوان مستاجر در حال زندگی هستند.
آمار متوسط قیمت یک متر آپارتمان در مناطق مختلف تهران
در اینجا باید توجه داشت که این آمار شامل تمامی انواع مسکن مستاجری در شهر تهران است، از جمله خانه‌های اجاره‌ای، آپارتمان‌های اجاره‌ای، سوئیت‌های اجاره‌ای و واحدهای اجاره‌ای دیگر. همچنین باید توجه داشت که تعداد مستاجران در مناطق مختلف شهر تهران متفاوت است و در برخی مناطق شهری بیشتر از دیگر مناطق است.
قیمت مسکن در تهران؛ اجاره یک متر خانه در تهران ماهانه چقدر در می‌آید؟
آمار مستاجران خراسان رضوی
با توجه به آمارهای منتشر شده، استان خراسان رضوی بعد از استان تهران بیشترین تعداد مستاجر را در ایران دارد. در این استان نیز، مانند تهران، افزایش تقاضا برای مسکن و کمبود مسکن، به دلیل جمعیت بالای این منطقه، از جمله چالش‌های مسکن است.
آمار مستاجران در استان خراسان رضوی بسیار زیاد است؛ در واقع، این استان بعد از استان تهران بیشترین تعداد مستاجر را در ایران دارد. بر اساس آمار منتشر شده در سال ۱۴۰۰، حدود ۷۰ درصد از خانوارهای شهری و ۵۰ درصد از خانوارهای روستایی در استان خراسان رضوی به عنوان مستاجر در حال زندگی هستند.
این آمار نشان می‌دهد که مسئله مسکن و مسکن مستاجر در استان خراسان رضوی هم مانند استان تهران، یکی از چالش‌های اساسی است. افزایش تقاضا برای مسکن و کمبود مسکن، به دلیل جمعیت بالای این منطقه، از جمله عواملی است که سبب افزایش نرخ اجاره در این استان شده است.
آمار متوسط قيمت يک متر زمين ساختمان‌‌های كلنگی
آمار مستاجران استان فارس
با توجه به آمارهای منتشر شده، استان فارس بعد از استان تهران و خراسان رضوی بیشترین تعداد مستاجر را در ایران دارد. این استان با جمعیت بالای خود و وجود شهرهای بزرگی مانند شیراز، کازرون و مرودشت، از جمله مناطقی است که با چالش‌های مسکن مانند کمبود مسکن و افزایش هزینه‌های اجاره روبرو است.
با توجه به آمارهای رسمی مرکز آمار ایران، تعداد مستاجران در استان فارس رو به افزایش رفته است. در واقع، این استان در رتبه سوم دارنده بیشترین مستاجر در ایران است. در سال ۱۴۰۰، آمار مستاجران استان فارس در حدود ۵۰ درصد از خانوارهای شهری و ۲۰ درصد از خانوارهای روستایی در این استان است.
افزایش هزینه‌های ساخت و نوسازی مسکن ، رشد جمعیت و بالا رفتن میزان تقاضا در این استان از عواملی است که باعث افزایش هزینه‌ها و بالاتر رفتن آمار اجاره نشینی در این استان بزرگ شده است.
آمار متوسط قيمت فروش يک متر زيربنای مسكونی در شهرهای منتخب كشور
روند افزایش اجاره در 5 سال گذشته چگونه بوده است؟
آنچه آمار در مورد روند اجاره نشینی و قیمت اجاره منزل در ایران می‌گوید؛ تغییرات شدید قیمتی و آماری است. روند افزایش اجاره منزل در ایران در۵ سال گذشته نسبتاً شدید بوده است. بر اساس آمار سازمان ملی مسکن، در سال ۱۳۹۶ میانگین قیمت اجاره مسکن در تهران حدود ۶۵۰ هزار تومان بود. اما تا سال ۱۴۰۰، این میانگین به حدود ۲ میلیون تومان افزایش یافته است که نشان‌دهنده افزایش ۳ برابری نسبت به پنج سال قبل است.
این رشد قیمت‌های اجاره در سال‌های اخیر، در سراسر کشور به‌عنوان یک چالش جدی در بازار مسکن شناخته شده است. عواملی مانند کمبود مسکن، افزایش قیمت مواد اولیه ساخت، نبود برنامه‌ریزی مناسب برای ساخت مسکن و سایر عوامل، سبب افزایش هزینه‌های اجاره در سراسر کشور شده است.
عوارض افزایش اجاره‌بها؛ مهاجرت به حاشیه شهر
یکی از عوارض مشهود افزایش قیمت اجاره‌بها در ایران پدیده حاشیه نشینی و مهاجرت به حاشیه شهرها است. پدیده‌ای که در استان‌های بزرگ و پرجمعیت مانند استان تهران کاملاً محسوس است. هرسال پس از افزایش قیمت اجاره‌بها در سراسر کشور شاهد مهاجرت خانواده‌ها به حاشیه شهرها هستیم. این اتفاق رفته رفته باعث افزایش بیشتر اجاره بها و همچنین گران شدن اجاره منزل در حاشیه شهرها نیز شده است.
از دیگر عوارض افزایش اجاره بها می‌توان به بدمسکنی و بی‌خانمانی اشاره کرد. در این وضعیت افرادی که از توانایی مالی قابل قبولی برخوردار نیستند، مجبور به سکونت در منازل قدیمی و غیرقابل قبول شده و یا گاهاً در وضعیت بدتری قرار گرفته و بی‌خانه‌مان می‌شوند.
آمار متوسط قیمت يک متر آپارتمان در شهرهای مختلف ایران
بازار مسکن ایران در 10 سال گذشته
در ۱۰ سال گذشته، بازار مسکن در ایران با توجه به عوامل مختلفی مانند تورم، تحریم‌های بین‌المللی، تغییرات قوانین و مقررات، افزایش قیمت مواد اولیه ساخت و نبود برنامه‌ریزی کافی، تحت تأثیر و تغییرات قرار گرفته است.
در سال‌های اخیر، بازار مسکن در ایران با توجه به افزایش قیمت‌ها و کاهش تقاضا، دچار مشکلاتی شده است. به عنوان مثال، در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۶)، قیمت مسکن در تهران و شهرهای بزرگ ایران به‌طور قابل توجهی افزایش یافت و در سال ۱۳۹۶ نیز این رشد قیمت‌ها ادامه یافت. اما در سال‌های بعدی به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و کاهش اقتصادی، بازار مسکن به شدت رکود خورد و قیمت‌ها کاهش یافت. در سال‌های اخیر با تحریم‌هایی که برای نفت و گاز ایران تحریم شده است، بازار مسکن دچار نوسانات شدیدی شده است.
نکته قابل توجه در بازار مسکن ایران این است که توان خرید مردم با توجه به عدم ثبات اقتصادی و تورم به شدت کاهش یافته است و امروزه مانند سابق تقاضا برای خرید منزل مسکونی وجود ندارد، روند افزایش و کاهش قیمت‌ها نیز به گونه‌ای بوده است که در نهایت به افزایش قیمت خانه منجر شده است.
به این ترتیب با توجه به کاهش ارزش پول ملی، کاهش درآمد جامعه و از طرفی افزایش قیمت‌ها در همه زمینه‌ها از خوراک گرفته تا تامین مسکن و همچنین وجود تحریم‌ها و تورم، قدرت خرید منزل از قشر اکثریت جامعه گرفته شده است و سیاست‌های دولتی باید سریعاً به کمک مستاجران و متقاضیان خانه بشتابد و به این بازار سر و سامان دهد.
برای مشاهده آمارها و نمودارهای حوزه مسکن وارد صفحه مسکن آمارفکت شوید.
